Aral Gölü-Temmuz 2024

Orta Asya’da Kazakistan’ın güneyi ile Özbekistan’ ın kuzeybatısında (Karakalpakistan) yer alan Aral Gölü 1950’li yıllarda 68.000 km2 alanı ile (6.800.000 hektar) dünyanın dördüncü büyük gölü idi.

Ülkemizin en büyük gölü olan Van Gölünün 3.713 km2 (371.300 hektar) olduğu dikkate alındığında Aralın büyüklüğü daha iyi anlaşılıyor. Zamanında Van Gölünden yaklaşık 18 kat büyük br alanı kaplıyormuş.

Aral Gölü 1960’lı yıllardan Sovyetler Birliğinin yanlış pollitikaları yüzünden küçülmeye başlamış. Günümüzde sadece onda biri kalmış. O da kaybolmak üzere görünüyor.

Gölü eski haline getirmek için bir çok kurum ve ülke uğraş veriyor.

UNDP: https://www.undp.org/uzbekistan/press-releases/afforestation-new-approach-climate-change-aral-sea

Video: https://www.youtube.com/watch?v=LHADqqECq_s

IFAS: https://aral.uz/en/%d0%be-%d0%bd%d0%b0%d1%81/

Ağaçlandırma: https://news.mongabay.com/2024/05/uzbekistan-plants-a-forest-where-a-sea-once-lay/

Kore: https://www.greenpolicyplatform.org/initiatives/aral-sea-grip-project-0

Euronews: https://www.euronews.com/business/2023/09/04/re-greening-uzbekistans-desertified-aral-sea-region

Azernews: https://www.azernews.az/region/226433.html

Green Aral Sea : https://greenaralsea.org/

US Embassy https://uz.usembassy.gov/aral-sea-restoration/

Liste uzayıp gidiyor.

Bu girişimlerden bir tanesi 2018 yılında oluşturulan “UN Multi-Partner Human Security Trust Fund for the Aral Sea Region in Uzbekistan-Özbekistan’daki Aral Gölü Bölgesi için BM Çok Ortaklı İnsan Güvenliği Güven Fonu”. https://mptf.undp.org/fund/arl00

Bu Fon BM çatısı altında oluşturulan fonlardan bir tanesi. https://mptf.undp.org/ Türkiye de bu fona katkılar vermiş. https://mptf.undp.org/contributor/turkey

Tekrar Aral Fonuna dönecek olursak; Fon 2018 yılında kurulmuş. Bu kapsamda hayata geçirilen kimi projeler var. https://mptf.undp.org/fund/arl00

Bu projelerden bir tanesi “Building knowledge and skills of local partners and communities to address environmental insecurities through innovative air, land, and water management solutions in the Aral Sea Region- Aral Denizi Bölgesi’ndeki yenilikçi hava, kara ve su yönetimi çözümleri aracılığıyla çevresel güvensizliklere çözüm bulmak için yerel ortakların ve toplulukların bilgi ve becerilerini geliştirmek” isimli proje.

Projenin web adresine https://mptf.undp.org/project/00140724 linkinden ulaşmak mümkün. 1 Temmuz 2024 tarihinde başlayan projenin 31 Aralık 2024 tarihine kadar tamamlanması bekleniyor. Toplam 900.000 USD bütçeli projenin 250.000 USD’si FAO’ya 650.000 USD’si UNDP’ye ait. Proje ile ilgili https://mptf.undp.org/fund/arl00?action=contact adresinden bilgi almak mümkün görünüyor.

Proje metnine https://mptf.undp.org/project/00140724 linkinden ulaşmak mümkün.